ریواس گیاهی چندساله است که ساقه‌های ترش و خوشمزه‌ای تولید می‌کند و بیشتر برای پای و دسر استفاده می‌شود. کشت ریواس از بذر کمی زمان‌بر است و ممکن است ۲-۳ سال طول بکشد تا محصول قابل برداشت داشته باشید، به همین دلیل معمولاً از تقسیم ریشه یا تاج (Crown) برای کاشت آن استفاده می‌شود. اما اگر می‌خواهید از بذر شروع کنید، این مراحل رو دنبال کنید:
نحوه کاشت بذر ریواس در گلدان و باغچه
نکات کلی برای کاشت ریواس از بذر:
- زمان مناسب: بهترین زمان برای کاشت بذر ریواس در اوایل بهار (پس از رفع خطر یخبندان) یا اواخر تابستان/اوایل پاییز است.
- خاک: ریواس خاکی با زهکشی بسیار خوب، حاصلخیز و غنی از مواد آلی را ترجیح می‌دهد. pH خاک ایده‌آل بین ۶.۰ تا ۶.۸ است.
- آبیاری: خاک باید همواره مرطوب باشد اما هرگز خیس و غرقاب نشود، به خصوص در طول دوره جوانه‌زنی و رشد اولیه.
کاشت ریواس در گلدان (برای شروع نشاء):
شروع کاشت ریواس از بذر در گلدان‌ها (نشاء کردن) در محیط کنترل‌شده، می‌تواند شانس موفقیت را بیشتر کند.
- انتخاب گلدان یا سینی نشاء: از گلدان‌های کوچک یا سینی‌های نشاء با عمق حداقل ۱۰-۱۵ سانتی‌متر و دارای سوراخ‌های زهکشی کافی استفاده کنید.
- خاک مناسب: از یک ترکیب خاک مخصوص نشاء (Seed Starting Mix) سبک، استریل و با زهکشی عالی استفاده کنید.
- کاشت بذر: بذرها را به فاصله ۵-۷ سانتی‌متر از هم روی سطح خاک قرار دهید و روی آن‌ها را با حدود ۱.۵ تا ۲.۵ سانتی‌متر خاک بپوشانید.
- آبیاری: پس از کاشت، خاک را به آرامی آبیاری کنید تا مرطوب شود. تا زمان جوانه‌زنی (که ممکن است ۷ تا ۲۰ روز طول بکشد)، خاک را همواره مرطوب نگه دارید. می‌توانید روی سینی را با یک نایلون شفاف بپوشانید تا رطوبت حفظ شود، اما روزانه آن را برای تهویه بردارید.
- نور و دما: گلدان‌ها را در محلی روشن (مثلاً نزدیک پنجره آفتاب‌گیر یا زیر چراغ رشد) با دمای بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد قرار دهید.
- انتقال نشاء: زمانی که نشاءها به اندازه کافی بزرگ شدند و حداقل ۲-۳ برگ واقعی داشتند (معمولاً ۴-۶ هفته پس از جوانه‌زنی)، آن‌ها را به گلدان‌های بزرگ‌تر (مثلاً گلدان ۱۰-۱۵ لیتری) یا مستقیماً به باغچه منتقل کنید. قبل از انتقال به باغچه، حتماً نشاءها را به تدریج با محیط بیرون عادت دهید (Hardening Off).
کاشت ریواس در باغچه (کاشت مستقیم بذر یا انتقال نشاء):
مرحله ۱: آماده‌سازی محل کاشت
- انتخاب مکان: ریواس به نور کامل خورشید (حداقل ۶ ساعت در روز) نیاز دارد. همچنین مکانی را انتخاب کنید که دائمی باشد، چون ریواس گیاهی چندساله است و تا ۱۵-۲۰ سال در یک مکان باقی می‌ماند. از کاشت آن در محلی که قبلاً سیب‌زمینی، چغندر یا اسفناج کاشته شده، خودداری کنید.
- آماده‌سازی خاک: این مهم‌ترین مرحله است. خاک باید بسیار حاصلخیز، غنی از مواد آلی و دارای زهکشی فوق‌العاده باشد. خاک‌های سنگین و رسی باعث پوسیدگی ریشه‌ها می‌شوند. خاک را تا عمق حداقل ۳۰-۴۵ سانتی‌متر شخم بزنید و مقدار زیادی کمپوست کاملاً پوسیده، کود حیوانی پوسیده یا سایر مواد آلی را با آن مخلوط کنید. pH خاک را با آزمایش خاک تنظیم کنید.
مرحله ۲: کاشت بذر یا نشاء
- کاشت بذر مستقیم:
- بذرها را با فاصله حدود ۱۵-۲۰ سانتی‌متر از هم و در ردیف‌هایی با فاصله ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر بکارید.
- بذرها را در عمق ۱.۵ تا ۲.۵ سانتی‌متر بکارید.
- پس از کاشت، خاک را به خوبی آبیاری کنید.
- زمانی که جوانه‌ها به ارتفاع ۱۰-۱۵ سانتی‌متر رسیدند، آن‌ها را تنک کنید تا فاصله بین هر بوته به ۷۵ تا ۹۰ سانتی‌متر برسد.
- انتقال نشاء (توصیه شده):
- چاله‌هایی حفر کنید که کمی بزرگ‌تر از ریشه نشاء باشد.
- نشاها را با دقت از گلدان خارج کرده و در چاله قرار دهید.
- خاک اطراف نشاء را به آرامی فشرده کنید و بلافاصله آبیاری عمیق انجام دهید.
- فاصله بین هر نشاء را ۷۵ تا ۹۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید.
مرحله ۳: مراقبت و نگهداری
- آبیاری: خاک را همواره مرطوب نگه دارید، به خصوص در طول فصل خشک. اما از آبیاری بیش از حد که منجر به غرقاب شدن خاک می‌شود، خودداری کنید.
- کوددهی: در اوایل بهار هر سال، با کود آلی یا کمپوست پوسیده گیاهان را تغذیه کنید.
- کنترل علف هرز: علف‌های هرز را به طور مرتب از اطراف گیاهان حذف کنید، زیرا آن‌ها برای مواد مغذی رقابت می‌کنند.
- مالچ‌پاشی: یک لایه مالچ (مثلاً کاه، برگ‌های خرد شده یا کمپوست) به ضخامت ۵-۱۰ سانتی‌متر اطراف گیاهان بریزید. این کار به حفظ رطوبت خاک، سرکوب علف‌های هرز و تنظیم دمای خاک کمک می‌کند.
- محافظت از یخبندان: در مناطق با زمستان‌های سرد، می‌توانید ریشه‌ها را با یک لایه ضخیم مالچ یا کاه بپوشانید.
- برداشت (بسیار مهم):
- سال اول: مطلقاً هیچ ساقه‌ای را برداشت نکنید. اجازه دهید گیاه تمام انرژی خود را صرف رشد و قوی شدن ریشه‌ها کند.
- سال دوم: می‌توانید به مقدار بسیار کم، فقط برای چشیدن، ساقه‌های بزرگ‌تر را برداشت کنید.
- سال سوم و بعد از آن: می‌توانید برداشت کامل را انجام دهید. ساقه‌های بزرگ‌تر و قرمزتر را با چرخاندن و کشیدن از پایه گیاه جدا کنید. فقط ساقه‌ها را مصرف کنید، برگ‌های ریواس سمی هستند!
با رعایت این نکات، می‌توانید با موفقیت ریواس را از بذر پرورش دهید، هرچند نیاز به صبر و مراقبت بیشتری نسبت به کاشت از تاج دارد.
